Dünyanın ən qədim yazıları 7500 illik Tartaria tabletləri ola bilər!
Qədim tarix və ilk yazının yaranması haqqında biliklərimiz kökündən dəyişmək üzrədir. Mütəxəssislər, qədim Avropa sivilizasiyasındakı tabletlərin ən qədim olduğunu iddia edirlər.
İndiyə qədər bilinən ən qədim kitabələr e.ə. 3500-cü illərdə yazılmış Şumer kitabələri hesab edilirdi. Elm adamları köhnə Tartaria kitabələrinin şumerlərdən 2000 il öncə olduğunu aşkar etdilər. Tartaria tabletlərini araşdırmalarını dəlil olaraq təqdim etdilər. Bəzi 7500 illik kitabələr belə görünür (Foto):
Tartaria Tabletləri, 1961-ci ildə Rumıniyanın Tartaria bölgəsində bir Neolit dövrünə aid üç əsərdən ibarətdir. Onların kəşfindən bəri üç sirli tablet arxeoloqlar və tarixçilər arasında mübahisə yaratmağa davam edir. Bir çox yazıçı və alimlərin fikrincə, bu sirli tabletlər planetdəki ən qədim yazının sübutudur.
İlkin yazı iddiasının sübutları daha maraqlıdır. Çünki əsas elm adamlarının mübahisə etdiyi kimi, qədim şumerlər, e.ə. 3500-cü ildə ortaya çıxan ən qədim yazı üslubunu icad edən ilk insanlar olmaya bilərlər — aşağıdakı şəkildəki nümunəni görürsünüz (Foto).
Tartaria tabletlərinin köhnə Şumer kitabından 2000 il əvvəl yaranan bir yazı sisteminin sübutu olduğunu iddia edən tədqiqatçıların sayı günbəgün artır. Qədim Avropa termini ilə tanış olmayan qulaqlarımız, bəlkə də inkişaf etmiş sivilizasiyaların yalnız Mesopotamiya bölgəsində deyil, bütün dünyada tapıla biləcəyi barədə düşünməyimizə mane ola bilər.
Tabletlərin məzmunu və aid olduğu sivilizasiya haqqında nə demək olar?
Tabletlər 1961-ci ildə arxeoloq Nikolae Vlassa tərəfindən kəşf edilmişdir. Məzmun olduqca mübahisəlidir, lakin olduğu kimi mənalı olduğu ifadə edildi. Vlassa, tabletlərdəki yazıların piktoqram olduğunu və karbon testləri kimi tanışlıq üsullarının, tabletlərin hansı zamanı aşacağını dəqiq bir şəkildə təyin edə bilmədikləri haqqında şayiələr var.
Neolit Vinça mədəniyyətinin simvolları olan kitabələr Cənub-Şərqi Avropanın bir bölgəsində hakim olan Vinçalara aiddir. İndi bütün bölgə Serbiya, Rumıniya, Bolqarıstan, Bosniya, Monteneqro, Makedoniya və Yunanıstanın bəzi hissələrini əhatə edir. Bu bölgələrdə aparılan arxeoloji qazıntı işlərində oxşar yazılarla minə yaxın parçanın olması, biliklərimizi sarsıda bilər. Mövcudluğu bilinən tanınmış Tuna sivilizasiyaları, arxalarında az iz qoymuş və Avropanın qədim tarixinin bəzi sirlərini özü ilə götürmüşdür.
Tabletlərin əslində yazıların ən erkən forması olduğuna inananlar qiymətləndirmələrini üç əsas nəticəyə əsaslanırlar:
— Bənzər işarələrin Balkanlardakı qədim Dunay sivilizasiyalarının əsərlərində istifadə olunması mütləqdir.
— Standartın yaxşı yazılmış bir yazı dili olması bir həqiqətdir.
— Bu qədim yazı tipinin simvolları geniş istifadə olunur və digər qədim əlifbalarla müqayisədə yüksək standartlaşdırma dərəcəsinə malikdir.
Hər bir simvol, termin və yazıların dəqiq mənası ilə ötürülən məlumatlar, üfüqi və ya şaquli sıralarda düzülmüş və mütəmadi olaraq işlənir.
Görək bölgədəki araşdırmalar qəti iddiaları dəstəklədiyimiz və bildiyimiz tarixi bilgiləri dəyişdirəcək nəticələr verəcəkmi?
