Rusiyanın rus olmayan yazar və tarixçiləri
Görünür, hər kəs məktəb illərindən A. S. Puşkinin əcdadlarının Afrikadan olduğunu bilir, lakin rus yazıçılarının şəcərəsi haqqında biliklər çox vaxt burada bitir. Amma, məsələn, Mixail Lermontov Şotlandiya mənşəli idi, Daria Dontsova isə Polşa kökənli idi.
Burada biz Parlaq tərəfdə rus yazıçı və şairlərinin əcdadları haqqında daha çox məlumat tapmağa çalışdıq və bonusdan 53 il rus dili lüğətinin yaradılmasına sərf edən Vladimir Dalın milli mənşəyini öyrənə bilərsiniz.
Marina Svetayeva
Marina Svetayeva Moskva Universitetinin professoru İvan Vladimiroviç Svetayev və pianoçu Mariya Maynin ailəsində anadan olub. Mariya ruslaşmış Polşa-alman ailəsindən çıxmışdı. Deməli, onun atası Baltik almanı, anası isə Polşa aristokrat ailəsindən olub. Şairənin anası Mariya Aleksandrovna son dərəcə istedadlı və musiqi qabiliyyətinə malik idi. Lakin atası ona peşəkar musiqiçi kimi karyera qurmağı qadağan edib.
Boris Akunin
Yazıçı Qriqori Çxartişvili Anna Borisova və Anatoli Brusnikin təxəllüsü ilə nəşr olunurdu, lakin bu gün o, daha çox Boris Akunin kimi tanınır. Qriqori Gürcüstanda hərbçi gürcü ailəsində anadan olub və anası rus dili müəllimi olub. Boris Akunin təkcə yazıçı və publisist deyil, həm də yapon dilindən tərcümə edən yapon alimidir. Üstəlik, Borisin birinci arvadı yapon idi və təxəllüsü üçün götürülən «akunin» sözü, müəllifin romanlarından birində qeyd etdiyi kimi, yapon dilində şər tərəfində duran görkəmli şəxsiyyəti bildirir.
Vasili Andreeviç Jukovski
Vasili Andreeviç Jukovski, ehtimal ki, ilk növbədə Aleksandr Sergeyeviç Puşkinin ədəbi müəllimi kimi tanınır. Baxmayaraq ki, Jukovski həm də «Odisseya»nın klassik tərcüməsinin müəllifi və rus poeziyasının islahatçısıdır. Jukovskinin anası torpaq sahibi Afanasi Buninlə birlikdə yaşayan əsir türk qadını Salxa olub. Vasili anadan olanda qeyri-qanuni övlad olaraq qeyd edildi, lakin sonradan Kiyev torpaq sahibi Andrey Qriqoryeviç Jukovski onun xaç atası və övladlığa götürən valideyni oldu. Andrey Qriqoryeviç yoxsullaşdı və Buninlərin mərhəmətiylə evində qaldı.
Sergey Dovlatov
Rus yazıçısı və publisist Sergey Dovlatovun heç bir rus kökü yoxdu. Onun valideynləri yəhudi rejissor Donat Meçik və etnik erməni olan aktrisa Nora Dovlatyan idi. Dovlatov, Brodski və Soljenitsın ilə birlikdə 20-ci əsrin ikinci yarısının xarici oxucular üçün ən məşhur üç rus yazıçısından biridir. Onun kitabları dünyanın 30-dan çox dilinə tərcümə olunub.
Mixail Yurjeviç Lermontov
Mixail Yuryeviç Lermontovun köklərinin Şotlandiyadan olduğuna inanılır. Lermontovlar ailəsi yarı mifik bard-peyğəmbər Tomas Lermontova gedib çatır. 1613-cü ildə Polşa ordusunun leytenantı Georq Lermont Dmitri Pojarskinin qoşunları tərəfindən əsir götürülərək Çar Mixail Fedoroviçin xidmətinə girdi. Georq pravoslavlığı qəbul etdi və Yuri Andreyeviç adı ilə yazıçının atası Yuri Petroviç Lermontovun çıxdığı rus zadəgan Lermontov ailəsinin banisi oldu. Mixail Yuryeviç 1831-ci ildə 17 yaşında yazdığı «Желание» poemasını şotland mənşəli olduğuna həsr edib.
Anna Andreevna Axmatova
Anna Axmatova 20-ci əsrin rus ədəbiyyatının ən görkəmli simalarından biridir. O, rus poeziyasının klassiki oldu və iki dəfə Nobel mükafatına namizəd oldu. Doğulanda Anna Andreevna Gorenko soyadına sahib idi, lakin sonradan ədəbi təxəllüsü olaraq qızlıq ulu nənəsinin soyadını götürdü və Axmatova oldu. Ailə əfsanəsinə görə, Annanın əcdadlarının soyu Qızıl Ordadan, Xan Axmatdan gəlirdi. Maraqlıdır ki, Annanın atası 17 yaşlı qızının poetik meyllərini biləndə onun adını utandırmamağı xahiş edib. Təxəllüs məsələsi də bu səbəbdən həll olundu.
Denis İvanoviç Fonvizin
Fonvizinlər ailəsinin əcdadı İvan Qroznı dövründə Livoniya müharibəsi zamanı Rusiyaya gələn alman baronu Peter fon Wiesen idi. Müharibədən sonra baron Rusiyada qaldı və xidmətə girdi. Denis İvanoviç soyadı, əcdadları kimi, əvvəlcə ya iki sözlə, ya da defislə yazılmışdır. Bu yazılışın orfoqrafiya düzəlişi, yalnız 19-cu əsrin ikinci yarısında həyata keçdi. Qeyd etmək yerinə düşərdi ki, Aleksandr Sergeyeviç Puşkin yazıçının adına daha çox rus xarakteri vermək üçün hələ çox əvvəllər davamlı orfoqrafiya düzəlişinə israr edirdi.
İvan Sergeyeviç Turgenev
Yazıçı İvan Sergeeviç Turgenev Oksford Universitetinin fəxri doktoru idi və onun yaratdığı bədii sistem təkcə rus ədəbiyyatına deyil, Qərbə də təsir göstərmişdir. Turgenevin yaratdığı qadın obrazına – güclü, saf və fədakar – oxucuların və hətta İvan Sergeyeviçin “qadınların heyrətamiz portretləri” yaratdığına inanan yazıçı Lev Tolstoyun da aşiq olmasını demirəm. Yazıçı bir vaxtlar Qızıl Ordadan çıxan köhnə zadəgan tatar ailəsinə mənsub idi.
Aleksandr İvanoviç Kuprin
Yazıçı Aleksandr İvanoviç Kuprin oğlunun doğulmasından bir il sonra vəfat edən irsi zadəgan İvan İvanoviç Kuprin ailəsində anadan olub. Aleksandr İvanoviçin anası knyaz tatar ailəsindən idi və evlənməzdən əvvəl Kulunçakova soyadını daşıyırdı. Aleksandr İvanoviçin nəsri rus ədəbiyyatında diqqətəlayiq bir hadisəyə çevrildi və onun əsərləri 20 dəfədən çox lentə alınıb.
Nikolay Alekseeviç Nekrasov
Şair Nikolay Nekrasov rus qadınları haqqında yazırdı, lakin Nekrasov anasını polyak hesab edirdi. Bunu, məsələn, Yelena Andreevnanın Polşa dövlətinə və orada baş verən tarixi hadisələrə biganə olmaması sübut edirdi. Nekrasovun anası gözəl və savadlı qadın idi. Valideynləri qızlarının seçimi və Aleksey Sergeyeviçlə evlənmək istəyi ilə barışa bilmədilər, buna görə də cütlük valideyn razılığı olmadan evlənməli oldu.
Nikolay Mixayloviç Karamzin
Nikolay Mixayloviç Karamzin sentimentalizm dövrünün ən böyük rus yazıçısı və tarixçisidir. A. S. Puşkin tarixçi Karamzinin fəaliyyətinin əhəmiyyətini Kolumbun kəşfləri ilə müqayisə etmişdi: yalnız o, Amerikanı kəşf etdi, Karamzin isə qədim Rusu tapıb təsvir edə bildi. Yazıçı Karamzin Simbirsk zadəganı, tatar Qara-Murza nəslindən olan istefada olan kapitan Mixail Yeqoroviç Karamzinin ailəsində anadan olub.
Darya Dontsova
Gələcəkdə Daria Dontsova təxəllüsü ilə məşhurlaşacaq Aqrippina Vasilyeva 1952-ci ildə Moskvada yazıçı Arkadi Vasilyev və rejissor Tamara Novatskayanın ailəsində anadan olub. Ana tərəfdən babam polyak idi, adı Stefan Nowacki idi. 5 yaşından Aqrippinanın ona dil öyrədən 2 müəllimi var idi: alman Roza Leopoldovna və fransız Natali. Son bir neçə ildə Daria Dontsova nəşr olunan kitabların ümumi tirajına görə Rusiyada birinci yerdədir.
Aleksandr Sergeyeviç Puşkin
Rəvayətə görə, Aleksandr Sergeyeviç Puşkin 12-ci əsrdə Kiyev Böyük Hersoqu Vsevolod Olqoviçin stüardçısı Ratşanın nəslindəndir. Bu vəziyyət Puşkinə altı yüz illik nəcib köklərə malik olduğunu söyləməyə imkan verdi. Alexander Sergeyeviç ata-babalarında vətəninə sədaqətlə xidmət edən və uzun illər onu müdafiə edən vicdanlı və ədalətli bir ailənin nümunəsini görürdü. Amma şairin ana tərəfdən ulu babası Abram Petroviç Hannibal adlanırdı və öz təbirincə desək, Afrika knyazları ailəsindən idi. Aleksandr Sergeyeviçin övladlarının da maraqlı taleyi var. Şairin nəvəsi Georg-Nicholas von Merenberg idi, o, imperator I Nikolayın nəvəsi ilə evləndi və II Aleksandrın kürəkəni oldu. Əgər baba, güman edildiyi kimi, Natalya Qonçarova üçün padşahla rəqabət aparırdısa, o, Romanovlar ailəsinin üzvü oldu.
Bonus: bir danimarkalı rus dili lüğətini tərtib etdi
Vladimir Dal 1801-ci ildə ruslaşmış danimarkalı ailəsində anadan olub. Atasının adı Yohan Kristian Dal idi: 18-ci əsrin sonunda o, rus adı İvan Matveyeviç Dal ilə birlikdə Rusiya vətəndaşlığını qəbul etdi. 16 yaşında Vladimir Danimarkaya səfər etdi və sonra xatırlayırdı ki, o anda əcdadlarının vətəni ilə heç bir əlaqəsi olmadığına və o əsl vətəninin Rusiya olduğuna əmin olmuşdu.
Hazırladı: Nurlan Məmmədli
