Qədim cəmiyyətlərdə vahid mədəni əlaqə mövcud olubmu?

Yaponiya, Amerika və Azərbaycanda aşkar edilmiş demək olar ki, eyni petroqliflər arasında heyrətamiz oxşarlıqlar qədim mədəniyyətlər arasında əlaqələrə dair maraqlı araşdırmalara səbəb olur. Yaponiyanın Fuqoppe mağarasında, Amerikanın Yuta ştatındakı Nine Mile Kanyonunda və Azərbaycanda Qobustanda yerləşən bu oymalarda qanadlı və ya uçan insan fiqurlarının təsvirləri var. Geniş coğrafi məsafələrlə ayrılmasına baxmayaraq, onların fərqli yerlərdə olması potensial mədəni qarşılıqlı əlaqə və ya ortaq simvolizm haqqında suallar doğurur.

Bu petroqliflərin tarixi əhəmiyyətli tarixi dəyəri göstərir: Yaponiyada təxminən 7000 il, Yutada 1000-2000 il, Azərbaycanda isə 10000 ilə qədər yaşları var. Bu müxtəlif bölgələrdə belə motivlərin mövcudluğu bu qədim cəmiyyətlər arasında qanadlı varlıqlarla bağlı ümumi mifoloji çərçivənin və ya analoji inancların mümkünlüyünü göstərir. Bu, bu mədəniyyətlərin müstəqil olaraq oxşar ikonoqrafiyalar inkişaf etdirib-işləmədiyi və ya onlara böyük məsafələr arasında qarşılıqlı təsirlərdən təsirləndiyi sualını doğurur. Bu fenomen qədim insan inanclarını və onların sənətdəki ifadələrini dərk etməyimizə təsirləri anlamaq üçün diqqətlə elmi araşdırma tələb edir.

Rafael Dağlı