Eks-prezidentlər: Hazırda Ukraynanın həm taleyi, həm də gələcəyi təhlükə altındadır

Ukraynanın keçmiş prezidentləri Leonid Kravçuk, Leonid Kuçma və Viktor Yuşşenko Budapeşt memorandumunu imzalayan Böyük Britaniya və ABŞ-a müraciət edərək, sənədin “sadəcə saxta olmadığını” isbatlamağı tələb ediblər. Eks-prezidentlər vurğulayıblar ki, əgər Rusiyanın yeni hücumu zamanı Ukrayna məğlub olarsa, o zaman gələcəkdə heç bir ölkə nüvə silahından imtina etməyəcək. Fevralın 15-də Kuçmanın mətbuat katibi Darka Olifer Facebook-da müraciət dərc edib. Təxminən otuz il əvvəl əks-sədaları bu gün dünyanı silkələyən bir hadisə baş verdi.

Beş nüvə dövləti Ukraynaya onun müstəqilliyinə və ərazi bütövlüyünə hörmət edəcəyinə vəd verib. Təhlükəsizliyə təminatların verilməsi Ukraynanın öz nüvə raket potensialından könüllü imtina etməsi üçün şərt oldu. O zaman o, Fransa, Böyük Britaniya və Çinin potensialını ötməklə dünyada üçüncü idi.

İndi Ukrayna Böyük Dördlüyün təntənəli vədlərini (biz Çinin memoranduma qoşulmasına minnətdar idik) ancaq istehza kimi xatırlaya bilər. Hələ 2014-cü ildə Rusiya Krımı və Donbasın bir hissəsini işğal edərək ərazi bütövlüyümüzü məhv etmişdi. Bu gün növbəti hərbi müdaxilə təhlükəsi üç tərəfdən Ukraynaya yönəlib. Biz iqtisadi blokada perspektivi ilə üzləşdik — şimaldan enerji, cənubdan dəniz. Bu arada Budapeşt Memorandumunun bəndlərindən biri kimi Ukraynaya iqtisadi təzyiqin yolverilməzliyi də qeyd edilib.

Müqavilə tərəflərindən bu cür hərəkətlərə cavab olaraq nə eşidirik, kimin müdafiəsinə və kimin qətiyyətinə arxalanmalıyıq? Yalnız öz vətəndaşlarını və diplomatlarını təhlükəli Ukraynadan mümkün qədər tez qaçmağa çağırır. İqtisadiyyatımıza külli miqdarda ziyan vuran, əhali arasında çaxnaşma salan, ancaq bu gün deyilsə, sabah da qorxulu işğal xəbərdarlığı.

Yalnız təcavüzkara hansısa “qiymət” ödəyəcəyinə dair sərt xəbərdarlıqlar (lakin bura “Şimal axını 2” və SWIFT daxil olmayacaq).

Və hamısı?

1994-cü ildə böyük dövlətlər Ukrayna ilə müqavilə bağlayanda dedilər: biz istəmirik ki, siz bizimlə bərabər olasınız. Biz monopoliyamızı saxlamaq istəyirik. Lakin biz sizə həqiqi qorunma müqabilində öz həqiqi dəstəyimizi təklif edirik. Budur sizə sözümüz — güclülərin şərəf sözü.

Biz o zaman inandıq, baxmayaraq ki, həmin 1994-cü ildə Budapeşt Memorandumunu imzalayanlardan biri təkbətək söhbətində kədərlə xəbərdarlıq etdi: sizi aldadırlar.

Bu gün Budapeşt Memorandumunun sadəcə saxtakarlıq olmadığını sübut etmək üçün həlledici məqamdır. Güclü dürüst və cəsur ola bilər. O güc təkcə zəif olanları təhdid etmək bacarığında deyil, həm də sözünü tutmaqdadır.

Beləliklə, əsl gücünüzü sübut edin. Həqiqətən, bir vaxtlar sizə inananlara kömək edin. Nəhayət, təcavüzkarı dayandıra biləcək addımları atın və onun cəzasız qalacağına inamını gücləndirməyin. Nəhayət, onu düşündürəcək sözləri söyləyin, istehza ilə gülümsəməyin.

Bu gün uduzsaq, daha Budapeşt Memorandumları olmayacaq. Təcrübəmizə nəzər salsaq, nüvə silahı əldə edə biləcək heç bir ölkə heç bir halda ondan imtina etməyəcək. Ona görə də hazırda təhlükə qarşısında təkcə Ukraynanın taleyi və sizin dünya nüfuzunuz deyil. Dünya təhlükəsizliyinin gələcəyi təhlükə altındadır.

Onu dərk et. Məsuliyyətli və cəsarətli olmaq üçün gücə sahib olun!

Leonid Kravçuk, Ukrayna prezidenti (1991-1994)
Leonid Kuçma, Ukrayna prezidenti (1994-2005)
Viktor Yuşşenko, Ukrayna prezidenti (2005-2010)

Mənbə: Demokrat.az